Interview: amendementen en het laatste nieuws over de Wegiz

Van wetsvoorstel naar wet is een heel traject. Op 30 april 2021 is het wetsvoorstel voor elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz) ingediend bij de Tweede Kamer. Die nam het unaniem aan op 27 september 2022. Hoe gaat het nu verder? En is er al iets te zeggen over de gevolgen van de aangenomen amendementen? We vroegen het aan Esther Spaans, wetgevingsjurist bij VWS. 

Vergroot afbeelding
Beeld: ©Rijksoverheid / Corné Bastiaansen

Eerste Kamer aan zet

Het wetsvoorstel ligt nu ter beoordeling bij de Eerste Kamer en die heeft gevraagd om een technische briefing. Daarbij stellen de Kamerleden inhoudelijke vragen over de wet en geven VWS-ambtenaren daar antwoord op. Deze technische briefing staat gepland op 15 november 2022 en is live online te volgen op de site van de Eerste Kamer. Dan is er op 29 november een voorbereidend onderzoek (schriftelijke vragenronde). Daarna behandelt de Eerste Kamer de Wegiz in een plenaire vergadering en stemt er op een later moment over. Deze data zijn nog niet bekend. De Eerste Kamer mag het wetsvoorstel alleen aannemen of verwerpen.

Spaans: ‘Bij de technische briefing geven ambtenaren van een ministerie uitleg over de diverse technische aspecten van de Wegiz en krijgen Kamerleden daarna de gelegenheid politiek-neutrale vragen te stellen. De politieke vragen en verdediging van het beleid doet de minister zelf  bij de behandeling van het wetsvoorstel in de Eerste Kamer. De briefing op 15 november wordt waarschijnlijk niet heel anders dan die eerder dit jaar in de Tweede Kamer. Alleen de amendementen zijn nieuw. Maar over de uitvoering van de amendementen kunnen we nog weinig zeggen, want daar moet de minister zich eerst over uitspreken.’

Zeven amendementen

De Tweede Kamer nam bij de stemming zeven amendementen aan. Een amendement is een voorstel van een of meer Kamerleden om een wetsvoorstel te wijzigen. Als de Kamer het amendement aanneemt, wijzigt dat automatisch het oorspronkelijke wetsvoorstel. Bij de Eerste Kamer ligt nu dus het gewijzigde wetsvoorstel.

‘Meerdere Wegiz-amendementen stellen dat bij algemene maatregel van bestuur (AMvB) eisen kunnen worden gesteld. De regering is dus gedelegeerd om invulling te geven aan dat amendement. We zijn nu druk bezig met bekijken hoe we uitvoering geven aan de amendementen, mocht de Eerste Kamer ook instemmen met de Wegiz.’

Gevolgen van de amendementen

‘Sommige amendementen zijn niet zo ingrijpend. Die hebben alleen verduidelijking gegeven aan de wettekst, zoals het amendement over de definitie van zorgverleners (zie de lijst met amendementen onderaan deze tekst, nummer 1). Dit amendement past bij het beleid dat de minister voor ogen had bij de indiening van het wetsvoorstel.’

‘Andere amendementen, zoals het amendement over de persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO) (2) en over marktwerking (3), hebben nog uitwerking nodig bij AMvB’s. Dat gebeurt de komende jaren. Daarbij kan de uitwerking voor PGO’s eventueel anders uitpakken voor de verschillende gegevensuitwisselingen. De onderwerpen marktwerking en PGO waren geen onderdeel van het wetsvoorstel dat naar de Tweede Kamer ging, maar zijn belangrijke onderwerpen, zoals ook blijkt uit verschillende brieven die de minister al over deze onderwerpen naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.'

‘Het amendement over gebruik van uitwisselingssystemen (4) sluit aan bij wat beoogd was met de Wegiz. In de memorie van toelichting was dit ook beschreven, maar nu is het ook in de tekst van het wetsvoorstel zelf verankerd.’

‘Het amendement over rapportageverplichting (6) is alleen van toepassing bij een aanwijzing van een gegevensuitwisseling in spoor 1. Dat betekent dat we in geval van een spoor 1-aanwijzing de Tweede Kamer ieder jaar op de hoogte houden van de ontwikkelingen naar een spoor 2-aanwijzing, want spoor 1 is niet het eindstation. Dat is spoor 2.’

‘Voor het vijfde en zevende amendement is geen uitvoering nodig bij AMvB. Wel zal bij het opstellen van de NEN-normen rekening moeten worden gehouden met deze aspecten om in de AMvB naar deze normen te kunnen verwijzen.’

Moties

De Tweede Kamer nam bij de stemming ook moties van Kamerleden aan. ‘Anders dan een amendement heeft een motie geen directe invloed op het wetsvoorstel, maar de minister moet wel gehoor geven aan de aangenomen moties.’ Dat kan dus op een later moment en verandert niets aan de tekst van de wet.

Laatste stappen

Als de Eerste Kamer de Wegiz ook aanneemt, ondertekenen de Koning en de verantwoordelijke minister (in dit geval VWS-minister Ernst Kuipers) de wettekst. Na publicatie van de wet in het Staatsblad treedt de wet in werking op een bij een apart besluit te bepalen tijdstip.

De Tweede Kamer nam op 27 september 2022 zeven amendementen aan:
1. Nader gewijzigd amendement van het lid Van den Berg ter vervanging van nr. 21 over een verduidelijking wie zorgverleners zijn die onder een zorgaanbieder ressorteren.
2. Amendement van de leden Van den Berg en Paulusma over de uitwisseling van gegevens met de persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO) van patiënten.
3. Gewijzigd amendement van het lid Van den Berg 35824-44 ter vervanging van nr. 13 over eisen voor informatietechnologieproducten of -diensten.

4. Amendement van het lid Hijink over het niet toestaan van verplichte uitwisseling van gegevens via elektronische uitwisselingssystemen.

5. Amendement van de leden Hijink en Van den Berg ter vervanging van nr. 19 over het waarborgen van het allerhoogste niveau van bescherming bij de uitwisseling van gegevens.

6. Gewijzigd amendement van de leden Van den Berg en Hijink ter vervanging van nr. 24 over een jaarlijkse verantwoordingsplicht aan het parlement over het gebruik van spoor 1.

7. Gewijzigd amendement van de leden Van den Berg en Hijink ter vervanging van nr. 11 over verplicht gebruik van open en waar mogelijk internationale standaarden (API).